اثر ضمانت اجرای شرط در یک قرار داد بیع

پرسش: در یک قرار داد بیع شرط شده است در صورتی که هر یک از طرفین از معامله منصرف شود باید مبلغ پنجاه میلیون ریال به طرف مقابل پرداخت کند آثار و ضمانت اجرای چنین شرطی چیست ؟

نظر : آنچه در اعمال حقوقی ملاک تصمیم گیری است قصد و رضای معمال متعمالین است و مطابق قاعده " العقود تابعه للقصود" باید قصد طرفین معامله از درج چنین شرط یا قیدی را احراز کرد . با توجه به اینکه درج چنین جمله ای در ضمن معامله مسلماً از نظر طرفین قرار داد دارای آثار حقوقی است و منظور آنها نیز صرف نظر از تثبیت و استحکام معامله ، ایجاد حق فسخ برای هر کدام از طرفین برای مدت نامحدود نیست و با توجه به اینکه حق انصراف و عدول از معامله ای را که ضمن عقد ، طرفین بر آن توافق کرده اند نمی توان بدون سبب قانونی از آن ها سلب کرد ، چنین شرطی وفق قاعده "المومنون عند شروطهم" برای طرفین لازم الاتباع است لیکن در صورت نداشتن مهلت معین برای انصراف ، مدت شرط را باید منصرف و به مدت متعارف کرد زیرا نه قصد طرفین ، ایجاد حق فسخ به صورت نامحدود است و نه عرف و قانون حق فسخ برای مدت نامعلوم را می پذیرد (ماده 225 قانون مدنی ).